Тортаева Айгерим Махсутовна
Ақтөбе облысы, Әйтеке би ауданы, Сарбұлақ ауылы, Мамыт негізгі мектебінің математигі
Жүргізуші: Ғалымдардың патшасы атанғансың
Евклид, Фалес, Пифагордан бата алғансың
Төзбейтін өтірікке, жалғандыққа
Жасықтан емессің сен, қаталдансың
«Ақыл ойды тәртіпке» келтіретін
Нағыз пән – математика атанғансың!-дей келе ортаға «ХХІ ғасырдың көшбасшысы» сайысына қатысушыларды шақырамыз.
6 сынып оқушысы - Сәрсенбай.Ә
7 сынып оқушысы - Қуанышбай.Н
8 сынып оқушысы - Муса. Ә
9 сынып оқушысы - Темірбек.А
Әділ қазы алқасын сайлау
Сайысымыздың бағдарламасы 7 бөлімнен тқрады.
«Менен сұрақ-сіздерден жылдам жауап»
Жеті жұрттың тілін біл
Шапшаң болсаң санап көр
Тамаша бестік
Терең ойла
Қорытынды
І «Менен сұрақ-сіздерден жылдам жауап»
Мәңгі бақи есте қалар
Қызықты бір жиын болсын
Білімдірек шәкірт озар
Сұрақтары қиын болсын-деп ойынымыздың 1-ші бөлімін бастаймыз. Әр сайыскергн 10 сұрақ беріледі. Әр дұрыс жауапқа 5 ұпай беріледі.
1-сайыскерге
Әріпті өрнек дегеніміз не? (құрамында әріпі бар өрнек)
Сәуле дегеніміз не? (бір жағы нүктемен шектелген түзу)
Үшбұрыштың периметрін қалай табамыз?( 3 қабырғасын қосамыз)
1 м-де неше см бар? (100см)
Қосудың ауыстырымдылық қасиеті? (а+в, в+а)
«Граф» терминін кім енгізді? (Венгер мат Кенсе)
Ең үлкен екі таңбалы сан? (99)
Қайсысы үлкен 7 меәлде 26 ма? (26)
Қандай сан барлық сандарға қалдықсыз бөлінеді? (0)
Ұзындық өлшем бірлігі?(см)
2 – сайыскерге
Екі жағы шектелген түзу? (кесінді)
Ең үлкен төрт таңбалы сан? (9999)
1 кг-да неше г бар? (1000г)
Алгебра сөзі қандай сөзден шыққан («Әл-Жебр»)
Тік бұрышты кіші бұрыш? (сүйір)
Қабырғасы 3; 7 және 8 см үшбұрыштың периметрі неге тең? (18см)
Қиылыспайтын түзу. (параллель түзу)
П-дің мәні неге тең? (3,14)
Бір нүктеден 2 сәуле шыққанда не пайда болады? (бұрыш)
Үшбұрыштың неше бұрышы бар? 3 (3 сайыскерге
«Миллион» деген сөзді қазақ арасында жеткізген ағартушы? (Н.А)
Дәлелдеусіз қабылданатын тұжырым (аксиома)
Іргелес ктеттің гипотенузаға қатынасы? (косинус)
Қандай санның жазылуында қанша әріп болса,сонша цифр бар? (он, жүз)
Барлық қабырғалары тең параллелограм (ромб)
Миллионқай елде, қай жылы шықты? (1500ж Италияда)
Аристотель шығармаларына І-ші коментатор? (Әбу-Насыр әл- Фараби)
Геометрия терминінің мағынасы? (жер өлшеу)
Қабырғасы 6см тең квадратқа іштей сызылған шеңбердің радиусы нешеге тең? (3см)
Пифагор теоремасын айтыңыз
4 сайыскерге
Кеңістікті зерттейтін геометрияның бөлімі (стереометрия)
Бағытталған кесінді (вектор)
Дәлелдеу арқылы қабылданатын тұжырым (теорема)
180 бұрыш (жазыңқы)
Өзі шыққан бұрышты қақ бөлетін сәуле (биссектрисса)
Әлемге әйгілі бірінші математиктің есімі (Ахмес)
Косинустар теоремасын ашқан кім? (Әл- Беруни)
Трапецияның қазақша мағынасы (Үстел)
Екі санның қосындысы 8-ге, айырмасы 2-ге, көбейтіндісі 15-ке тең. Олар қандай сандар? (5 пен 3)
Жұмыртқа 3 минутта піседі. 5 жұмыртқа неше минутта піседі? (3)
ІІ Жеті жұрттың тілін біл
Нар тәуекел құлаш ұрдым қиынға
Жұмбақ шіркін алып шықса қиын ба
Бұл сайыста шығып кетсем айып па?
Сонда, досым мені айыпқа бұйырма - деп 2 бөлімімізді бастаймыз. Бұл бөлімде жұмбақтың шешуін екі тілде айту. Бір тілде айтылса 5 ұпай, толық айтса 10 ұпай
1 Жүз мүйізі бар
Үстінде киізі бар (қазақ үй, юрта)
2 Қос құлақты, жүз тісті
Жүзінен бір-ақ із түсті (ара, пила)
3 Санау үшін малды,талды
Ертеден мұра болып қалды
Көбейтіп, қосып, азайтып, бөлеміз
Күнделікті сол санды (натурал санды, натуральное число)
4 Жоқ өзінде баста, қаста, мойын да
Ұзындығы жазулы тұр бойында (сызғыш, линейка)
5 Қалқиып екі құлағы
Елеңдеп қорқып тұрады (қоян, заяц)
6 1 санға өсіреді
Өзі қалып орнында
Бізді алға көшірді (сынып, класс)
7 Сақталады 6 ай жаз
Сандығымда сары аяз (тоңазытқыш, холодильник)
8 Біз.... санбыз
Сызықпенен бөлінген
Математиканы ұқпас адамға
Құбыжықболып көрінген (бөлшек, дробь)
9 2 аяқпен кезек-кезек тебеді
Ол тынымсыз домалап
Зыр жүгіре береді (доп, мячик)
10 Аяғы біреу, қолы жоқ
Шиыр-шиыр жолы көп
Өзі сөйлей білмейді
Салған ізі сөйлейді (қарындаш, карандаш)
ІІІ Шапшаң болсаң санап көр
Келді кезек шапшаң есептеуге,
Ең қиыны жарыстардың өзі де
Тез жауап бір ойланып, тұрып қалмай,
Тез ойлан зерек болсаң сайыскер- деп ІІІ бөлімді бастаймыз. Дұрыс жауапқа 10 ұпай
1Торғай отырды тоапиып 2 Есдаулетов Қанат бүгін
Құйрықтары шолтиып Атап өтпек туған күнін
Сауысқаның сақ отыр Тойласуға Таңат келді
Ұзақ отыр үңіліп Марат, Манат, Манап келді
Қарға қарар түңіліп Жанат, Жанақ, Талғат келді
Байғыз зарлап жырлайды, Сағат келмей, Самат келді
Екі көзі жұмылып Бірақ Самат қайтып кетті
Үнсіз бір сәт тұрмайды Жанатта енді Саматқа ерді
Әнші бұлбұл жырлайды Одан кейін Талап келді
Көкек, көкек, көкек деп Одан кейін Орақ келді
Өз атын көп бұлдайды Бәрі қанша қонақ келді? (9)
Адамзаттың жақыны 4 Ағам бізді жинады
Қарлығаш та ақылды 8 қолғап сыйлады
Көгершінмен екеуі Қамқор болған ағамыз
Жайлайды бір шатырды (8құс) Үйде неше баламыз? (4)
3 Су құйып ем астауға, 6 Біздің үйде көжек көп,
Үш қаз ұшты аспанға Іштерінде өжет көп
Үш қасқалдақ, бір қазан Әсіресе бас көжек
Екі үйрек, бір сазан Маған нағыз дос көжек
Бір көксерек, бір қарға Қолымнан кеп жем жейді
Қосылды кеп бұларға Басқалары келмейді
Айтшы неше құс ұшып жүр? (12) Бес көжекке достасқан
5 Бір-бірімен жарысқан Сәбіз бердім қос-қостан
Төрт аю, бір арыстан Бір сәбізім соңында
Екі қой мен бір түлкі Қалып қойдым қолымда
Бәрі нешеу кім білді? (8) Сәбізімді әуелгі
Санап берші ал, енді (11)
IV Тамаша бестік
Ең қиыны жарыстың міне келді
Мықтылары шәкірттердің жеңсін енді
Тез жауап бер ойланып, тұрып қалмай
Осы ойыннан көреміз өрен ерді - деп 4 бөлімді бастаймыз.
1 Тәртіпке келтір!
Мұнда кітаптар том нөмері бойынша емес, қалай болса солай ретсіз орналастырылған. Оларды нөмірі бойынша дұрыс орналастыру үшін 1-ден 10-ға дейінгі кітаптарды 3 рет қана орын ауыстыр. 3 рет екі кітапты бірге жұптап ауыстыру қажет.(қасындағы кітаппен ғана)
2 Арифметикалық амалдар
Теңдеулер дұрыс шығу үшін сандар арасына арифмитикалық амалдарды дұрыс орналастыр:
3 Қосу белгісі қайда?
Мұнда толықтай симметриялы фигура берілген. Осылардың ішінен сызық белгілері арқылы қосу белгісін тап!
4 Өрнек пен төртбұрыш
Мына әр алуан түсті өрнектен неше төртбұрыш бар?
5 Жасырынған сөзді тап!
Сағат цифрларының орнына әріптер орналасқан. Егер мына есепті дұрыс шешіп, шыққан сан орнындағы әріптерді дұрыс құрастыра алсаңдар, өздеріңе арналған тамаша сөзді оқи аласыңдар!
V Терең ойла
Логикалық есептерді жасырамыз
Арасында ойын- ойнап жарысамыз
Ойламды сұрақ, әзіліміз бәрі де бар
Есептерді ойланбай- ақ шығарамыз деп 5 бөлімімізді бастаймыз. Бұл бөлімде әзіл, логикалық есептер беріледі. Дұрыс жауапқа 5 ұпай.
1 ойында да логика бар
2 әзілді тапсырмалар
1 Ойындада логика бар
№1 қолымда қарандаш бар. Осы карандашты еденге қойсам, үстінен аттай аласын ба? Жауабы: Саған едендегі карандашты аттау оңай көрінуі мүмкін. Бірақ карандашты қабырға мен еденнің қиылысқан жеріне қойсам аттап өте алмайсың?
№2 Сен екі қолыңмен үстелді ұстап тұрсың.Мен сенің қолыңа еш зиян келтірмей үстелді 3- ақ рет түрту арқылы қолыңды үстелден алдырта аламын ба?Жауабы: Иә, себебі уақытты белгілеген жоқпын. Мен алғаш рет үстелді 1 рет түрткен соң, келесісін 6 сағаттан кейін немесе тіпті 1 күннен кейін түртуім мүмкін. Оған дейін сен өзің-ақ орныңнан кетіп қаласың!
№3 Мен орындықта отырмын. Ойынның шарты бойынша мені орнымнан кез келген әдіспен қалай тұрғызар едің? Бірақ, маған ұрысуға, дауыч көтеруге, қол тигізуге, зиян келтіруге болмайды.
Жауабы: Еліміздің Әнұранын айта бастасаң болды, мен солқолымды жүрегімнің тұсына қойып, орнымнан тұра келемін.
2 Әзілді тапсырма
1-деңгей: аюды 3-ақ қимыл арқылы мұздатқышқа қалай салуға болады?
Жауабы: Мұздатқышты ашасың, аюды саласың, қайта жабасың
2-дегей: Ал енді 4 қимыл арқылы мұздатқышқа керікті салуды ойлап тап.
Жауабы: мұздатқышты ашасың, аюды аласың, орнына керікті саласың, сосын қайта жабасың
3- деңгей: Орманда кенеттен өрт болып ондағы барлық жануарлар мерт болыпты.
Бірақ бір ғана жануар аман қалып кеткеен екен. Ол қандай жануар болуы мүмкін? Және оның өрттен аман қалу себебін түсіндіріп көр.
Жауабы: Ол- керік. Себебі ол мұздатқыштың ішінде қалыып кеткен.
VI Ойға жина
Шын жүйрік шабысынан танылады
Нақты білім, терең оймен жалғасады
Біздің сайыскерлердің ойлары,
Есептермен, қиялмен табылады- деп 6 бөлімді бастаймыз. Бұл бөлімде есептер беріледі. Дұрыс жауапқа 10 ұпай
№1 Бір патшаның сұлу қызы болыпты. Ол 18 жасқа толғанда, кімнің байлығы көп болса соған қызымды беремін депті. Сонда бір жігіт келіп, менің 27360 сандық алтыным бар, оған жыл сайын 33 сандық қосылып тұрады депті. Патша жігітке 30000 сандық алтын әкелсе қызын беретінін айтыпты. Жігіт 30000 сандық алтын жинағанша қыз неше жаста болады?
Жауабы: 98 жаста
№2 Қоян қорқынышты түс көрді. Оны түсінде түлкі сағатына 15 км, ал қасқыр одан 2 есе артық жүгіре алады екен. Егер қоян бес минутта 30 км жүгіре алатын болса,түлкі мен қасқыр оған жете ала ма?
Жауабы: жете алмайды
№3 Автобуста 4 жасаушы бар. 1 аялдамадан 2 жолаушы мінді, 2 аялдамадан 1-еуі түсіп 3-еуі мінді, келесі аялдамадан 4-еуі мініп, 2-еуі түсті, келесіден 3-еуі мініп 1-еуі түсті, сонан соң 5-еуі түсіп, 4-еуі мінді. Автобус неше аялдама жүрді? Жауабы: 5 аялдама
№4 Әртіс Сұлтанның мойнына оның әйелі Майра, екі ересек қыздары Айман мен Шолпан және үш кішкентай ұлдары- Алдияр, Мадияр және Шадияр отырды. Цирк әртісінің мойнында қанша адам отыр?
Жауабы: 6 адам
Жүргізуші
Оқимыз біз, үйренеміз талпынып
Қиналсақ та, қысылсақ та алқынып
Асу бермес болсаң дағы сен алып,
Меңгереміз, үйренеміз сені анық –деп осымен сайысымызды аяқтаймыз. Сөз кезегін әділ қазыларға беремін
